KISS staat niet enkel voor Kunst In de Sleep. Het verwijst ook naar de medische term “Kiss of life”. Een mond op mond beademing, het reanimeren van een persoon, het ‘in leven houden’ van iemand.
Laat dat nu net zijn wat kunst met ons doet. Elkaar verse zuurstof geven, onze gevoelens een plek geven, gebeurtenissen vastleggen, verbondenheid creëren, een dialoog aangaan, …
Kunst is, zoals het leven, van en voor iedereen.
De WHO heeft officieel herkend dat kunst en cultuur welzijn en gezondheid bevorderen.
Wij willen in De Sleep ruimte creëren voor kunst van, door en voor iedereen: patiënten, wijkbewoners, medewerkers, partners waarmee we samenwerken, …
Kunst is een ruim begrip. We stellen ons open om, binnen de mogelijkheden van het centrum, verschillende kunstvormen een plaats te geven. Schilderkunst, beeldende kunst, fotografie, muziek, gedichten, verhalen, …
Inspireer ons!
Wij aanvaarden elke vorm van creativiteit, passend binnen de waarden en normen van ons wijkgezondheidscentrum.
Interesse om als kunstenaar deel te nemen aan dit project? Of heb je vragen, feedback, … Stuur een mail naar gezondheidspromotie@wgcdesleep.be
Pieter Bas
Al reeds 20 jaar gebruikt Pieter het schilderen als therapeutisch middel. Hij ervaart creativiteit als een noodzaak om de chaotische prikkels rondom hem een plaats te geven.
Pieter bouwt zijn composities op uit verflagen, waarin hij tekent en plakt. Het tekenen is soms fragiel en soms krachtig: Figuren, doorsnedes van het lichaam, organen, machines en voorwerpen buitelen door het beeld. Achter zijn werk zit een koortsachtig denken waarin fantasie en werkelijkheid om elkaar heen dansen.
In 2021 is bij Pieter autisme vastgesteld. Zijn hele leven heeft hij last gehad van een omgeving die hij niet leek te begrijpen. Op meerdere vlakken voelde hij zich altijd een vreemde eend in de bijt. Ondanks zijn normale intelligentie heeft hij met moeite zijn middelbaar diploma behaald. Dit kwam door een constante stress en overprikkeling die de meeste mensen met autisme ervaren. Nu er meer geweten is over autisme dan vroeger, gebeurt het vaker dat zowel mannen als vrouwen een late diagnose krijgen.
Om een diagnose autisme te krijgen, moet er worden voldaan aan specifieke criteria. Ook wordt de diagnose pas gesteld als de kenmerken zorgen voor serieuze lijdensdruk. In de pijnlijke opmerking ‘iedereen is een beetje autistisch’ schuilt het gevaar dat je hiermee de moeilijkheden bagatelliseert die iemand met autisme dagelijks ervaart. Uit cijfers blijkt dat mensen met autisme tot 4x meer kans hebben op depressie. De diagnose autisme zegt alleen iets over het “anders denken” van een persoon. Het zegt niets over de zorg- en ondersteuningsbehoeften of over de intelligentie van mensen.
Sinds 2022 is Pieter één van de 26 ambassadeurs bij “sterkmakers in autisme”.
Hij combineert zijn ervaringen met autisme en mentale gezondheid door ze te verwerken in en rond zijn schilderijen. Op die manier kan hij een genuanceerder beeld geven over thema’s waar vandaag nog steeds verwarring over bestaat.
Autisme begrijpen opent de deur naar een autismevriendelijke wereld. Mensen met autisme willen uiteindelijk hetzelfde als iedereen: begrepen worden en kansen krijgen om een volwaardige plaats in de samenleving in te nemen.
Meer over het werk van Pieter:
www.instagram.com/pieter.bas.art
www.facebook.com/pieterbas.art
Meer over “sterkmakers in autisme”: https://www.autisme.be
Hieronder vind je een opsomming van de werken van Pieter die momenteel in WGC De Sleep hangen.
1 The universe in motion
Autisme is voor het grootste deel onzichtbaar: Je ziet slechts een top van de ijsberg, maar de grootste massa ligt onder de waterspiegel. Een autistisch brein verwerkt informatie op een andere manier: veel rechtlijniger en minder intuïtief. Het zijn absolute denkers in een relatieve wereld. Wat dit veroorzaakt en waar er in de hersenen iets anders gebeurt, weten we nog niet.
De betekenissen die autistische breinen geven aan dingen, mensen en gebeurtenissen zijn minder contextgevoelig. We noemen dit: “contextblindheid”. Mensen met een brein dat contextblind is, leven in een verwarrende wereld waarin betekenissen voortdurend en onvoorspelbaar wisselen.
In dit schilderij zien we een persoon die zich letterlijk probeert vast te houden aan een veilige en voorspelbare wereld. Op hetzelfde moment wordt deze persoon weggezogen naar een chaotische en onvoorspelbare wereld, beter bekend als “de maatschappij”. Mensen met autisme voelen zich vaker eenzaam en zijn ook vaker sociaal geïsoleerd.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.)
2 Share my wings nr 23.2
Ieder brein neemt zijn eigen tijd om informatie te verwerken en om te groeien.
In dit werk zien we twee figuren die letterlijk en figuurlijk verbonden zijn met elkaar. Ze zijn elkaars Yin & Yang. Bovendien hebben ze elkaar nodig en zijn ze genoodzaakt om samen te werken om een gemeenschappelijk doel te bereiken.
Met hun armen proberen beide figuren een vleugel te maken. Als ze samen twee vleugels vormen zouden ze wel eens kunnen vliegen. Maar hun voeten zitten vast in de grond als wortels van een boom en dus blijven ze ter plaatse staan. Sommigen onder ons hebben wat meer tijd nodig…
Maar geef een jong boompje wat meer tijd en uiteindelijk reiken zijn takken trots naar de lucht.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.)
3 Hokjesdenker
Mensen zonder neurologische ontwikkelingsstoornis noemen we “neurotypische mensen”. Zij behoren tot een categorie die de maatschappij bestempeld als “normaal”. Sommige autisten noemen zichzelf “persoon met autisme” en anderen verklaren liever dat ze “autisme hebben”.
“Hokjesdenken” is de neiging om mensen of voorwerpen in te delen in een bepaalde categorie en eigenschappen toe te kennen aan alle leden van die categorie. Aan de ene kant doen we er alles aan om van labeltjes af te komen die de maatschappij op ons plakt, maar aan de andere kant plakken we zelf graag labels op onszelf en anderen. Vaak worden “medische diagnoses” ook “labels” genoemd. Men vergeet wel eens dat je niet je diagnose kan zijn, maar dat je er één kan hebben. Een diagnose kan nuttig zijn om de juiste zorg en erkenning te krijgen.
De figuur in dit schilderij heeft maar 1 vleugel en ziet zichzelf daardoor slechts als een half persoon. Toch probeert hij zich los te wringen uit zijn hokje waardoor alle andere hokjes beginnen te verschuiven en uiteindelijk barsten.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.
4 No Shape (strange days)
Het autismespectrum ziet er verschillend uit voor ieder autistisch persoon. Het heeft geen vaste vorm. Autisme begrijpen opent de deur naar een autismevriendelijke wereld. Autismevriendelijk zijn is begrip en respect tonen voor ieders mogelijkheden en beperkingen. Mensen met autisme willen dus hetzelfde als iedereen: begrepen worden en kansen krijgen om een volwaardige plaats in de samenleving in te nemen. Mensen met autisme zijn niet asociaal maar hebben moeite met het ontcijferen van sociaal gedrag. We hebben als mens een fundamentele behoefte aan sociale verbondenheid. Als daar niet aan wordt voldaan kan dat gevolgen hebben voor onze mentale gezondheid. Eenzaamheid is bijvoorbeeld een voorbode van depressie. Praten over mentale gezondheid is in onze maatschappij nog steeds een taboe. Alleen door erover te praten en hulp te zoeken kan je het taboe doorbreken.
In dit schilderij kan je een deur herkennen. Door het venster in de deur kan je naar buiten kijken.
Je ziet de tuin vanuit het perspectief van iemand die in zijn eigen wereld zit, geïsoleerd van de buitenwereld. Uit cijfers blijkt dat mensen met autisme tot 4x meer kans hebben op depressie.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.)
5 Bubble
Hoewel autisten vaak dezelfde moeilijkheden ervaren, kunnen ze onderling enorm verschillen in hun denken en doen. Daarom spreekt men van een “autismespectrum”.
Mensen met autisme verschillen even hard van elkaar dan mensen zonder autisme. Het is niet bewezen dat er verschillende soorten autisme zouden bestaan. Mensen verschillen van elkaar door hun persoonlijkheid, interesses, talenten, begaafdheid, enz. Mensen met autisme hebben soms moeite om zich te verplaatsen in het perspectief van anderen. Dat wil niet zeggen dat ze geen empathie hebben. Door de constante stress ervaren ze soms zelfs zo veel emoties dat ze blokkeren. Iemand zonder autisme heeft een contextgevoelig brein. Daardoor kan hun brein onbewust beter voorspellen welke prikkels op hen af zullen komen en welke daarvan belangrijk zijn binnen de context van het moment.
In het midden van dit schilderij zien we een persoon die overspoeld wordt met ongefilterde prikkels. Alsof er een kraan open staat die het hoofd doet overstromen met informatie.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.)
6 Blue
Blauw is de kleur van de lucht. Blauw kan staan voor rust maar tegelijkertijd ook voor verdriet.
Als we zelden rust kunnen vinden in ons hoofd, is verdriet een logisch gevolg.
De Belg geeft zijn geluk een gemiddelde score van 6,5 op 10, zo blijkt uit de finale resultaten van het Nationaal Geluksonderzoek van de Ugent. Er is steeds meer bekend over het effect van emoties op de gezondheid van het hart. Het hart is een pomp die bloed door het lichaam laat stromen. In theorie kan het hart een zwembad per week leegpompen. Het is trouwens het enige orgaan dat uit zichzelf beweegt en het klopt gedurende een leven gemiddeld zo’n drie miljard keer.
Vandaag de dag tonen tal van onderzoeken aan dat stress en wanhoop invloed hebben op onze lichamelijke gezondheid. In onze samenleving heerst nog steeds een taboe over onze geestelijke gezondheid. Bijna 60% van wie psychische problemen heeft, zwijgt en zoekt daarvoor ook geen hulp. Durf hulp te zoeken als je dat nodig hebt. Neem de tijd om te vertellen wat er op je hart ligt.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.)
7 A Little Story
Mensen met autisme ervaren bijna allemaal een constante hoeveelheid stress. Hierdoor hebben ze vaker nood aan rust, een prikkelarme omgeving en aan voorspelbaarheid.
Autistische mensen verwerken informatie op een andere manier. Ze hebben moeite met onderscheid maken tussen belangrijke en onbelangrijke informatie. Daardoor hebben ze vaak meer tijd nodig om het grotere geheel te zien. Doordat iedereen tegenwoordig een mening heeft over autisme, raakt de kennis van autisme ook meer verwaterd en gefragmenteerd. “Verwaterd” omdat velen hun kennis baseren op wat anderen beweren. “Gefragmenteerd” omdat veel onderzoekers en wetenschappers zich bezig houden met slechts een klein onderdeel van autisme. De uitspraken die iemand doet over autisme op basis van eigen ervaringen zijn niet altijd van toepassing voor alle mensen met autisme. Bovendien staat of valt de betrouwbaarheid van ervaringsverhalen met de betrouwbaarheid van de diagnose. Dat betekent natuurlijk niet dat mensen met een zelfdiagnose niet ook een autistisch brein kunnen hebben. De diagnose autisme zegt alleen iets over het “anders denken” van een persoon. Het zegt niets over de zorg- en ondersteuningsbehoeften of over de intelligentie van mensen.
(Deze tekst is gemaakt in samenwerking met “sterkmakers in autisme”.)
Masoma Safarzada
Masoma is een jonge vrouw, afkomstig uit Afghanistan. In haar werken vind je vaak het vrouwelijke lichaam terug. Het fascineert haar hoe de kijk van de Westerse cultuur en de Afghaanse cultuur hierin zo verschillen. In het westen wordt het vrouwelijke lichaam geseksualiseerd, waar het in de Afghaanse cultuur wordt aanschouwd als taboe.
Meer over het werk van Masoma:
Hieronder vind je een opsomming van de werken van Masoma die momenteel in WGC De Sleep hangen.
1 Ik en jij
De kleuren zijn geïnspireerd door het vuur. Het meisje is tussen verplaatsing, verwardheid en tevens eenzaamheid maar toch nog rustig zoals ik en jij.
2 Een herhaling van de waarheid
De geboorte van een levend wezen is een deel van ons dagelijkse leven. Wij zijn elke dag getuigen van deze herhaling.
3 (Representeert) geduld
Het blad wist dat het tijd was om dag te zeggen tegen de boom toen zij helemaal verkleurd was.
4 Eva tot Burqa
En wij mensen hebben bedacht dat je bedekt moet zijn uit naam van de schaamte, regels en cultuur.
5 Alleen gelaten
De engel van liefde is de eenzaamste gemaakt door God. Alle religies en legendes zijn het bewijs.
Dirk Thienpont
Dirk thienpont (1971)
Dirk groeide op bij een alleenstaande moeder (van zes kinderen) met psychische problemen, een alcohol en medicatie verslaving en in dertien instellingen. Er was geen ruimte om echt kind te zijn. Het spelen werd vervangen door overleven. Het leren werd niet op school gedaan maar op straat, waar hij als klein ventje, al zwervend leerde van zijn ervaringen. Hij moest wel creatief zijn.
Van overlevende zwerver naar spelende reiziger,
Spelen is nu zijn tweede natuur geworden, zijn kracht, zijn toeverlaat, zijn muze en hij heeft een onweerstaanbare drang om te creëren.
India was een tijd lang zijn tweede thuis. Daar ontmoette hij twee bijzondere mensen. Ze nodigden hem uit om met hen een kunstzinnige speelse dialoog aan te gaan. Gedurende één maand heeft hij daar met hart en ziel samen met hen geschilderd, gelachen en gehuild. Ze verkeerden in een staat van constante verwondering doordat ze deelnemers waren van de versterkende dynamiek die ontstaat wanneer mensen samen binnen een veilig kader kleur bekennen.
Deze ervaring nam hij daarna mee op zijn tocht om de kinderen van de dichtbevolkte sloppenwijken voor zijn project ‘A heART for India’ te laten schilderen. Hun werken werden uitgewisseld met kinderen die hier in het mooie Gent les volgden aan de Academie voor beeldende kunst, waar hij zelf experimentele schilderkunst volgde. Bovenstaand verhaal heeft hem geleerd dat iedereen die kan en durft spelen ook kan schilderen.
In zijn atelier waar hij ook tentoonstellingen, workshops en creatieve therapie organiseert, deelt hij graag zijn wereld en toont hij graag zijn werken. Ze nodigen uit om onze binnenwereld en de rijkdom van ons innerlijke kind te ontdekken. Het vertrekpunt van elk schilderij is dat wat zich op dat moment aandient. Het zijn zijn dagboeken, zijn spiegels, ontdekkingsreizen. Telkens opnieuw worden de ruwe kantjes van het leven tijdens het schilderen afgevijld, de littekens worden eretekens, het zwartwitdenken krijgt kleur tot wanneer de bestemming bereikt is. Pas dan komt het schilderij hem iets vertellen waar hij nog geen doorleefde inzichten in had. Na het spelen met verf komt het spelen met woorden om een titel aan het werk te geven. Soms voegt de titel iets toe aan het werk of is het bedoeld om de fantasie van de kijker te prikkelen. Een andere keer komt het voort uit de behoefte om een gevoel of zelfs een statement in de wereld te zetten. Alles kan, alles mag en is mogelijk in het hier en nu. Net zoals aardekleuren hemels kunnen worden.
Hieronder nog een inkijk in de ‘vier werelden’ waartoe zijn werken behoren:
- Zijn cirkels/Mandala’s
De geschilderde cirkels vormen elk op zich een kijkspel om tot rust te komen. Door de studie van elke kleur, de positionering en hun onderlinge relatie ontstaat magie. Als je de tijd neemt om ze in je op te nemen, zie je beweging, letterlijk en figuurlijk. Op klein of groot formaat, de essentie blijft dezelfde.
- Zijn abstracte, intuïtieve werken.
Zijn vrijheid is evenveel waard als jouw vrijheid. Je kan en mag zien wat je wil, nodig hebt of op zoek naar bent. Elk werk is in oorsprong een onbeschreven blad. Het vergt moed om de eerste penseelstreken te zetten, om te werken vanuit zijn gevoel in plaats van zijn denken. Wanneer zijn lichaam zijn intuïtie volgt, ontstaat vrijheid en levensvreugde. Elk schilderij bepaalt zelf wanneer het helemaal zichzelf is om de wereld in te gaan.
- Zijn minimalistische werken.
Met zo weinig mogelijk beweging een sterk beeld krijgen. Vanuit één (soms ingehouden) adem en een gerichte aandacht. In deze werken brengt hij ook steeds een focuspunt aan, een minimalistisch accent met een enorme impact op het volledige beeld.
- Zijn gekraste zielen.
Zen serie werken ontstaan in 2006. Hij legde het proces van traumaverwerking vast op foto. Pas in 2011 gebruikte hij de foto’s als inspiratiebron om de transformatie van kwetsbaarheid naar kracht weer te geven.
En zo vindt hij telkens zichzelf, al spelend, al schilderend.
Welkom in zijn (speel)wereld(en), welkom in zijn atelier.
Dirk thienpont.
Hieronder vind je een opsomming van de werken van Dirk die momenteel in WGC De Sleep hangen.
Het vertrekpunt van elk schilderij is dat wat zich op dat moment aandient. Het zijn zijn dagboeken, zijn spiegels, ontdekkingsreizen. Telkens opnieuw worden de ruwe kantjes van het leven tijdens het schilderen afgevijld, de littekens worden eretekens, het zwart-witdenken krijgt kleur tot wanneer de bestemming bereikt is. Pas dan komt het schilderij hem iets vertellen waar hij nog geen doorleefde inzichten in had.
1 Vrijschool
Cryl op hout 120x120x1,8cm.
Mijn cirkels/Mandala’s. De geschilderde cirkels vormen elk op zich een kijkspel om tot rust te komen. Door de studie van elke kleur, de positionering en hun onderlinge relatie ontstaat magie. Als je de tijd neemt om ze in je op te nemen, zie je beweging, letterlijk en figuurlijk. Op klein of groot formaat, de essentie blijft dezelfde.
2 Vitrines d’amour 22
cryl en olieverf op doek 100x150x3,5cm
Mijn gekraste zielen. een serie werken ontstaan in 2006. Ik legde het proces van traumaverwerking vast op foto. Pas in 2011 gebruikte ik de foto’s als inspiratiebron om de transformatie van kwetsbaarheid naar kracht weer te geven.
3 Blijvers
Acryl op doek 90x90cm
Mijn abstracte, intuïtieve werken. Mijn vrijheid is evenveel waard als jouw vrijheid. Je kan en mag zien wat je wil, nodig hebt of op zoek naar bent. Elk werk is in oorsprong een onbeschreven blad. Het vergt moed om de eerste penseelstreken te zetten, om te werken vanuit mijn gevoel in plaats van mijn denken. Wanneer mijn lichaam mijn intuïtie volgt, ontstaat vrijheid en levensvreugde. Elk schilderij bepaalt zelf wanneer het helemaal zichzelf is om de wereld in te gaan.
4 Inzichten & Rustpunt
Mijn minimalistische werken. Met zo weinig mogelijk beweging een sterk beeld krijgen. Vanuit één (soms ingehouden) adem en een gerichte aandacht. In deze werken breng ik ook steeds een focuspunt aan, een minimalistisch accent met een enorme impact op het volledige beeld.